Why Why Worry?

Ondertussen alweer een week verouderd, maar dat mag de pret niet drukken (met die oude vette trage computers hier..)

Oooo wat gaat de tijd snel! We zitten nu al ruim 2 weken in het warme zonnige Mombasa, Likoni en de helft van onze reis is alweer voorbij. Aan de ene kant voelt het alsof we hier al jaren wonen, maar als we ’s avonds weer in bed liggen dan is de dag weer voorbij gevlogen en bedenken we ons dat we als de tijd zo doorgaat zo weer thuis zijn. Na vandaag, een dag uitrusten bij Diani Beach (Ukunda Beach), willen we nooooooit meer terug naar de kou in Nederland (-15 gevoelstemperatuur is mij verteld..) dat zou betekenen dat het verschil 40 graden is als ik thuis kom (denk dat ik dan nooit meer warm word). Maar ik zal nog even verslag leggen van de afgelopen dagen anders lijkt het alsof we alleen maar vakantie aan het vieren zijn.

Dinsdag zijn we om half 6 opgestaan om al vroeg naar de clinic te gaan (wat nou vakantie ;)). Dr Collins had ons bijzondere patiënten beloofd, dus erg benieuwd gingen we op weg. Helaas voor niks, want zoals bij veel afspraken in Afrika is het nog maar afwachten of iemand überhaupt komt opdagen. Toch nog veel patiënten gezien en inmiddels zijn we expert in het signaleren en diagnosticeren van malaria, longontsteking en dehydration, dingen die hier de normaalste zaken van de wereld zijn. Ook nog veel zwangere vrouwen gezien (die nog steeds allemaal niet willen bevallen :( ) en geprobeerd om de tijd te nemen. Omdat we met zn drieën en met Dr Collins zijn, vind ik dat we ook dat we meer tijd kunnen besteden naast het gebruikelijke kinderlijke harttonen luisteren en bloeddruk controleren, aan zorgen wegnemen, voorlichting geven en vragen beantwoorden. Leuk wel is om te merken dat vrouwen dat heel erg waarderen en dan 101 vragen stellen, maar jammer natuurlijk om te weten dat als wij weg zijn het vaak té druk is om hier tijd voor vrij te maken. Toch moet ik ook neerzetten hoeveel respect ik heb voor Dr Collins en zijn manier van werken. Vandaag toen het na de ergste drukte even wat rustiger was heeft Collins heel open gezegd dat hij altijd worries heeft en headaches krijgt van het contrast om enerzijds een business te runnen, maar aan de andere kant zoveel mogelijk zieke (arme) mensen wil helpen. Vaak hebben mensen hier zo weinig geld dat ze lang niet het gehele bedrag van bijvoorbeeld malariamedicijnen kunnen betalen (die echt supernodig zijn, want van onbehandelde malaria ga je gewoon dood), dus het komt er eigenlijk altijd op neer dat ze betalen wat ze kunnen en de rest wordt bijvoorbeeld betaald door 2 maanden geen stroomrekening te betalen (wat tot gevolg heeft dat er nu al een week geen stroom meer was) en wij dus zonder verkoelende propeller aan het werk waren en Eva vandaag de figuurlijke lul was om de dikke jas aan te hebben waarna zweetstraaltjes over de wangen liepen, die ze met een steriel-meegebracht-gaasje de hele dag aan het deppen was. (wij hebben drie doktersjassen, waarvan 2 luchtig dun en 1 belachelijk dik, en aangezien ik de hele eerste week de lul was, vond ik dat het nu tijd was voor verandering (onder andere door een sneer van Brenda die in een chagrijnige bui ‘get used to it’ antwoordde op mijn ‘ik heb het zooo heet’). Ik had geen beter moment kunnen uitkiezen dus, voor deze jassenswitch ;-). (en dit citaat moet ik erbij zetten van Brenda: ‘ik heb opeens heel veel respect voor je’, nadat zij de jas, welgeteld 3 uur aan had gehad en toen bijna was bezweken van de hitte).

’s Middags in town eerst gelunched bij de Food Court (dakterras met uitzicht over stad, en je kan er heerlijk in de wind zitten) om vervolgens om het internetcafé op te zoeken om voor ons project aan het werk te gaan.
Het project ‘HIV and infant feeding’ wat we voor de minor Public Health hebben opgezet, begint ook aardig te lopen. Onze insteek is wat veranderd, omdat we na een week observeren er wel zijn gekomen dat Dr Collins zeer goed op de hoogte is van het advies wat wordt gegeven door de World Health Organisation, namelijk om HIV-positieve vrouwen (in ontwikkelingslanden) te stimuleren om 6 maanden exclusief borstvoeding te geven, om de kans op HIV transmissie van moeder op kind zo laag mogelijk te houden. Het virus is overdraagbaar via borstvoeding, echter in ontwikkelingslanden, waaronder ook Kenia, is de kans op het krijgen van diarree en andere infecties (waaraan kinderen vaak overlijden) groter bij het geven van kunstvoeding (omdat gewoonweg geen schoon drinkwater en geld beschikbaar is om veilig kunstvoeding te kunnen maken).Ook blijkt na een week observeren, dat ondanks dit advies, toch heel veel vrouwen bijvoeding geven in de vorm van water, of een gestampt bananenprutje wat ervoor zorgt dat de tranmissiekans van HIV juist wordt verhoogd omdat het geven van verschillende soorten voeding, leasies in het maagdarmkanaal kan veroorzaken waardoor HIV makkelijker overdraagbaar is. In samenwerking met Dr Collins zijn we in contact gekomen met een organisatie ‘Voice of Woman’. Deze organisatie regelt bijeenkomsten voor (HIV positieve) vrouwen om te praten over wat vrouwen bezig houdt. De vrouw die deze organisatie leidt was heel enthousiast over ons project en heeft ons aangeboden om ons voor te stellen aan vrouwen in hun eigen community. Dit geeft ons de kans geeft om inzicht te krijgen in beweegredenen die (HIV-positieve) vrouwen hebben in hun keuze voor bepaalde voeding voor hun pasgeborene. De resultaten van ons minionderzoekje zullen wij aan de zorgverleners in het Savani Medical Centre presenteren zodat Dr Collins, zo mogelijk, kan inspelen op deze beweegredenen. En hopelijk wordt het advies, om exclusief borstvoeding te geven, dan beter opgevolgd..

Ook dinsdag en woensdag zijn we druk aan de slag geweest met ons project. Donderdag belde Dr Collins al vroeg om door te geven dat we direct moesten komen (wij dachten aaaah bevalling!), maar helaas, er waren namelijk 2 besnijdenissen gepland.. Wij in de tuktuk (we hebben ondertussen een favoriet, Mozes, die ons steeds komt redden als alle tuktukdrivers ons in hun tuktuk willen. Mozes is zelfs zo lief dat toen wij bij 4 banken niet konden pinnen (en wij echt wel even keihard aan het balen waren), hij ons geld wilde lenen (hoewel hij zelf net een nieuwe tuktuk heeft gekocht en zelf in een huisje met golfplaten woont). Om maar even aan te geven hoe hij de titel favoriet heeft gekregen.

Aangekomen bij de clinic stond ons weer een heel ander nieuw avontuur te wachten. De besnijdenissen. Ik zal niet (te diep) in detail treden, maar ook deze ervaring was er een om nooit meer te vergeten. Het eerste jongentje, ik schat zo rond 4 jaar, kwam, poedelnaakt, de behandelkamer inlopen, dapper helemaal alleen (omdat zijn moeder in de wachterkamer met zn 2 jaar oudere broer zat te wachten tot ook hij zijn ‘mannelijkheid’ tegemoet zou gaan). Al jammerend ging hij liggen, armen vastgehouden door Apollo (de klusjesman van de clinic) benen vastgehouden door Mishy (de laborant-verpleegkundige) met een spotlight op, ja het, al kijkend naar de grote naald en het mes dat Dr Collins in zijn handen had. En daar stonden dan ook nog drie mzungu’s in witte jassen bij die hem allemaal wilden kalmeren. Na een schreeuwpartij die zijn broer in de wachtkamer niet kon hebben gemist, werd hij muisstil en (leek hij bijna) zo trots als een pauw. Erg bijzonder om te zien dus en ik weet nu steeds niet zo goed wat ik er precies bij voel en van moet denken.

’s Avonds konden we deze gevoelens weer weg knuffelen. Nu niet met de kindjes uit Happy Rock, maar met de té schattige tweeling van Annet. Annet woont, als je over het strand loopt, twee huizen verderop. Annet kennen we via via via (via Martha, Claudia & Charlotte en Willie). Willie is een paar dagen onze buurvrouw in Amani Acre. Willie en Annet zijn weer buurvrouwen geweest in Nederland, maar ondertussen woont Annet hier in Mombasa met haar man Ben (een Keniaan) en hun mooie caramelkindjes. Het was heerlijk om een middagje Hollandse nuchterheid te hebben, maar dan wel met de goede kanten van Kenia (dat blijft toch wel de zon, het zeewindje, ruisende palmbomen en niet te vergeten de kindjes).

Na een volle week, projecten, meehelpen in de clinic en bezoekjes aan town om te internetten (en een ‘bezoekje’aan town klinkt sneller dan het gaat, want met de ferry met één miljoen mensen ben je zo driekwartier onder weg) zijn we heerlijk uit eten geweest met Dr Collins, Jozefien (zijn vriendin) en het neefje van Josephine (die nu zomervakantie heeft, in december hihi). We zijn (en nu gaan bepaalde mensen heel hard lachen) naar de Chinees geweest en ik vond het heerlijk! Na een week lang leven op fruit met yoghurt en groenten, die te krijgen zijn in kraampjes langs de weg in Likoni, was het heerlijk om kip met cashewnoten en beef in zoetzure saus met gefrituurde noodles te eten. Dat was overigens nog wel even lachen want na 10 keer te hebben gevraagd of er rijst oid bij de vleesgerechten zat en vervolgens 10 keer vreemd te zijn aangekeken) hebben we de noodles er maar los bij besteld, met als gevolg dat we eten voor een weeshuis hadden (en hier mag ik het zeggen ;)), wat uiteindelijk in ‘doggybags’ mee naar huis is genomen. Want naar Afrikaanse leefregels levende: hier in Afrika mag je nooit iets weigeren en hier in Afrika gooi je nóóit iets weg).

Aan het relaxte etentje werd abrupt een einde gemaakt toen Dr Collins werd gebeld dat er een verkeersongeluk was gebeurd (ook dagelijkse business hier, niet gek met sjeesende matatu’s, kantelende tuktuks en nul verkeersregels), voor de deuren van de clinic, met de mededeling dat degene die was aangereden ‘kwijt’ was en of wij wilden gaan kijken of ze in het general hospital (in town) was. Aangekomen in het general hospital, werden de mzungu’s geweigerd om naar binnen te gaan (achteraf bleek waarom: teveel lijken en heel veel mensen die enorm ziek zijn, zonder dat er ook maar één arts aanwezig is..) en kwam Dr Collins terug met de kwijtgeraakte aangereden vrouw, die met een schouderfractuur en wonden op het hoofd zo lopend weer naar buiten werd gestuurd, maar die het overigens na behandeling in de clinic goed maakt. Drie uur later (inmiddels half 1 ’s nachts) met de auto op de ferry terug naar Likoni (’s nachts vaart er maar één ferry dus als je pech hebt, zoals wij (natuurlijk) hadden, duurde het driekwartier voordat we de ferry op konden) knalde uit de geluidsboxen het nummer ‘why why worries?’. Ja waarom eigenlijk, vraag ik me dan af (zowel sarcastisch, als heel erg waar, in de context waar maken we ons eigenlijk allemaal zo druk om in Nederland?).

Het weekend heeft ons goed gedaan. We zijn met de matatu (afgeragd volkswagen busje waarin 10 mensen kunnen zitten, maar waarin 20 mensen meegaan) naar Ukunda Beach geweest. Daar zie je een heel andere kant van Mombasa. De luxe toeristische kant. Nadat ik me over mijn anti-toeristen houding had gezet en mijn schuldgevoel enigszins weg had gewuifd (omdat 20 km verderop..) hebben we genoten van de zon, zwembaden, rondlopende aapjes, ligbedjes, palmbomen, golven in de zee, vers geperste fruitsapjes en een lesje aquaaerobics (waarin wij de grootste lol hadden met spetterende acts en driehoeksverhoudingen, waarschijnlijk tot ergernis van de rijke stinkerds die erg serieus keken allemaal).

Zondag overdag voor ons project aan de slag geweest en hebben we de interviews opgesteld. ‘s Avond Sinterklaas gevierd met Dr Collins, die erg benieuwd is naar de man die zoveel geld voor cadeautjes heeft, Josephine en (volgens ons) de 4 kinderen van Dr Collins. Volgens mij vonden ze het door ons gekookte eten (rijst, met thaise curry en groenten uit de kraampjes) niet erg lekker want ondanks dat de gesprekken in het Swahili werden gevoerd, konden wij opmaken uit het eettempo van ons, in vergelijking met dat van hun, dat lekker in hun ogen anders is (en we kunnen het eettempo vergelijken want toen we bij de pastoor aan het eten waren, had Dr Collins het als eerste op). Maargoed, de pepernoten, thee op zn Hollands en heel veel kleurplaten, bellenblazen en ballonnen maakte veel goed volgens mij. Sinterklaas was niet echt Sinterklaas met 31 graden (en zonder mijn familie, vriendje en surprises), maar toch zal ik deze voor altijd blijven herinneren.

En toen was het weekend alweer afgelopen en stonden we maandagochtend alweer vroeg op om naar de clinic te gaan. Na opnieuw veel billen, blauwe plekken en besnijdenissen (en zonder bevallingen, al had die mooi in het rijtje gepast) zijn we ’s middags town in geweest om even te internetten en geld te halen (wat dus niet lukte vandaag, omdat we na 4 banken erachter kwamen dat we echt alleen bij Barclays kunnen pinnen, de bank natuurlijk net aan de andere kant van town ligt). Na karige boodschappen (omdat we omgerekend nog maar 3 euro hadden en ook nog ons vervoer terug moesten betalen) hadden we een alsnog een lekker samengeraapt zooitje om te eten en was de dag alweer voorbij. Het vliegt echt om als je een beetje regelmaat krijgt.

Dinsdag zouden we met de organisatie ‘Voice of Woman’ op pad om met (HIV-positieve) vrouwen in hun eigen community te praten en om onze interviews voor ons project uit te voeren. Maar zoals opnieuw werd bewezen, wordt je in Afrika, als je dat nog niet bent, expert in je flexibel opstellen, omdat we voor het eerst een hele ochtend een (knoertharde tropische) regenbui hadden. En als het regent hier, dan ligt werkelijk de hele wereld stil en worden alle afspraken afgezegd (zo ook onze afspraak) en lopen mensen (ondanks de 25 graden die het nog steeds was..) met dikke truien, lange broeken en jassen aan. En ik moet zeggen, ook ik vond het wel wat fris, maar ik liep dan ook gewoon in mn hempje wel. Verkoelend was het in ieder geval, want de afgelopen dagen was het ontzettend warm en drukkend. Maargoed uiteindelijk kwam het ook nog wel goed uit want er moest nodig geld worden gehaald, dus zijn Eva en Brenda town in geweest en heb ik hard aan het project kunnen werken. Eind van de middag heerlijk een uur gezwommen in de oceaan, waarna we er eigenlijk nog niet uitwilden, maar de jongen, die van ons wilde leren zwemmen (en al spartelend liet zien dat hij dat écht nog niet kon, wel erg vervelend begonnnen te vinden omdat hij ons alle drie achtereenvolgens ten huwelijk vroeg, zijn we toch maar gaan douchen. We hadden het al een half uur langer kunnen rekken, omdat we hadden uitgevonden dat hij écht niet kon zwemmen door dieper te gaan, waar we niet meer konden staan, en hij ons dus niet kon volgen, hihi). ’s Avonds naar Annet geweest om lekker (Afrikaans) te eten en te knuffelen met de tweeling Jaelle en Davine. Na een gezellig avondje, babyfoto’s, insectenpraat en een slaapplaats op Lamu te hebben geregeld (moet je echt even googlen, Lamu Kenia!) hebben we Martha gebeld (omdat zij erop staat dat ze de bewaker stuurt om ons op te halen (voor die drie meter, maargoed).

Woensdag, toen de zon weer stralend aan de hemel stond, ’s ochtend naar de clinic geweest om ( anderhalfuur later) dan gepland te worden opgehaald door Florence, de vrouw van ‘Voice of Woman’. Na een wandeling van 20 minuten stonden we echt midden in de community. En ik dacht dat ik nu alles wel had meegemaakt. Could not be more wrong. We zijn tot nu toe meer op de grotere wegen geweest, waar wel veel te zien is hoe mensen hier leven, maar in het wijkje zelf blijkt dat langs de weg nog echt mooie huisjes/winkeltjes staan. In het wijkje stond een verzameling van hutjes gemaakt van hout, steen en cement en bamboe en ondanks dat ik het met mijn eigen ogen heb gezien, kan ik me nog steeds niet voorstellen hóe het is om er te wonen. Vrouwen al kokend voor het hutje op een vuurtje, met overal loslopende geiten, losgewoeld zand als weg, kindjes die uit alle hoeken en gaten verschijnen en een rondgalmend ‘mzungu’ waren weer genoeg nieuwe indrukken om in me op te nemen. Ondanks deze, wat primitieve beschrijving, is het er juist ook zo levendig, kleurrijk, ‘gezellig’ en hangt er een wij-horen-samen sfeer en voelde ik me enorm welkom. Aangekomen bij de eerste community heeft Florence zich opgeworpen als tolk en konden we op deze manier met de vrouwen communiceren. Wat mij erg heeft verbaasd zijn de grote verschillen tussen twee communities. In de eerste waren de vrouwen best gesloten en vroegen ze (soms heel direct) om geld en hulp (en dat is ook weer niet zo raar als je je bedenkt dat de meeste hier rondkomen van 50 shilling per dag (ofwel omgerekend 50 eurocent), met gemiddeld 4 kinderen om voor te zorgen, maar wel moeilijk en frustrerend omdat je gewoonweg niet iedereen kan helpen. In de andere community waren de vrouwen enorm empowered (feministisch zelfs een beetje!) en hebben we open gesprekken kunnen voeren over HIV, seksualiteit, anticonceptie en ga maar door. Het praten met deze vrouwen geeft zoveel inzicht op het échte leven hier. Na lange serieuze gesprekken, heftige lachbuien (met name over de verschillen tussen Nederlandse en Afrikaanse mannen) en het hebben beantwoord van 101 vragen over bovenstaande onderwerpen hadden we wel weer echt een super indrukwekkende dag en vind ik het zo moeilijk om te bedenken dat ik zo weer hier weg ga en dan nooit meer zal weten hoe het met deze inspirerende vrouwen (en hun kindjes) gaat. Wat ik wel heel raar vind om bij te merken is dat ik op een of andere manier niet meer kan schrikken van dingen die ik hier zie. Alles went. En dat vind ik eigenlijk heel erg. Misschien ook wel enigszins handig omdat ik anders, als een moeder Theresa de wereld wil redden of als een zwerver wil leven om al mijn geld naar de mensen hier te kunnen sturen, maar wel vreemd hoe dat werkt toch.