Polle polle tijd

Voor foto's volgt een link want hier lukt het niet.

Onvoorstelbaar hoe heerlijk het kan zijn om even te internetten en contact te hebben met het nuchtere Nederland. Ik typ elke dag mijn reisverslag (lees om de dag) op mijn laptop in ons huisje ’s avonds na het heerlijke eten met de standaard courgette (uitgezonderd de dag dat Wicliff boodschappen deed) en andere verse groenten. Vlees en vis eten we niet zo veel omdat dat vaak uren in de zon ligt te rotten langs de weg en we niet willen vragen om diarrhee (en dat een van de weinige dingen is die we gegarandeerd kunnen krijgen als we dat willen, denk ik zo). Maar zo heerlijk als het is om even te internetten en aan oppervlakkige dingen te denken, zo moeilijk is het om stil te staan bij de dingen die in de clinic gebeuren. Zo heeft het chatten met Nederland me echt goed gedaan na een heftige dag. Het begon al met een bilwond die ‘schoongemaakt’ moest worden, waar je door driekilometer dik dons het bot kon zien. Dit letterlijke (en figuurlijke) gat ontstaat doordat een malaria-injectie niet goed is uitgewreven. Als je namelijk een injectie voor malaria geeft moet je als een malloot de kont staan masseren om een abces te voorkomen. Erg leuk om te doen is dit als het een machoman betreft, of een vrouw met een bourka tot op de grond. Nou kan ik heel goed tegen gruwelijkheden bij een bevalling, toch ga ik van gaten zo groot als de oceaan in billen soms bijna tegen de vlakte.

Nadat ik dus al stond te draaien op mijn benen kwam een vrouw binnen die al ruim een jaar bloedverlies had. Van gynaecologische problemen weten wij als (bijna) verloskundigen natuurlijk wel wat af, dus toen doctor Collins vroeg of wij wilden toucheren om een differentiaal diagnose (lijst van alle mogelijke oorzaken) op te stellen stonden wij te trappelen. Toen ik iets heel ongewoons voelde begon ik al een raar gevoel in mijn buik te krijgen. Dit was met niets te vergelijken en daarom begon ik al aan ernstigere diagnoses te denken. Toen doctor Collins bevestigde dat het waarschijnlijk baarmoederhalskanker was en letterlijk stukken vlees uit haar baarmoeder kon trekken (zonder verdoving, met de meest ranzige apparatuur ooit en al gaasjes gebruikend die met geen mogelijkheid steriel konden zijn) bleef ik ‘sterk’, maar toen de vrouw vervolgens wegliep zonder te weten dat het hoogstwaarschijnlijk kanker is, en zelf in wetendheid dat zij geen geld heeft voor de behandeling, hebben we in koor op het binnenplaatstje gehuild als kleine kinderen. Ik vind het ontzettend moeilijk om ten eerste te zien hoe deze medische handelingen hier gebeuren, ondanks de beste bedoelingen van Dr Collins. Want hij doet echt wat hij kan met de middelen die hij heeft en dat 7 dagen per week 24 uur per dag (geen wonder dat hij droomt over zijn retire (in Nederland) op een koeienfarm..) Ik besef me nu heel goed, na heel veel te praten met doctor Collins, en Bren & Eef, dat het hier zo gaat. En dat het hier zo gaat hier om een reden. Deze handelingen gebeuren om erger te voorkomen en omdat dit de enige manier is om een ziekte te behandelen. Toch merk ik wel dat ik nog steeds heel verdrietig kan worden in de wetenschap dat ik straks aan een kerstdiner van 5 gangen zit, met stapels cadeautjes en hier mensen doodgaan omdat zij geen geld hebben voor een behandeling. En dat is en blijft natuurlijk gewoon echt heel rot, maar het is niet opeens erger omdat ik het nu gezien hebt. Ik ben me er nu alleen van bewust en dat zorgt ervoor dat ik echt gelukkig(er) kan zijn met wat ik heb en hoe het is in Nederland, (om het cliché maar even uit de kast te halen).

Na deze confronterende ochtend was het dus heerlijk om even town in te gaan en ons helemaal op te tutten voor een avondje Hollandse gezelligheid. Om half 9 kwam Abdullah (de zeer chagrijnige) taxidriver ons halen om naar Likonigarden te gaan. De nieuwe verblijfsplaats van Claudia en Charlotte, die niet langer in Amani konden blijven omdat ik dit kuise oord geen boyfriends (die overmorgen arriveren) zijn toegestaan. We hebben heerlijk gelachen om lijdende kakkerlakken, lege kranen en mieren die door andere mieren werden afgevoerd mede mogelijk gemaakt door (slechts) 2 wijntjes die hard aankwamen na een avondmaal van crackers en een alcohol vrije week (in het eerder genoemde kuise oord).

Zaterdag hebben we heerlijk gezwommen in het zwembad bij ACK guesthouse met C&C. Dit water is in tegenstelling tot de warme oceaan wel echt verkoelend al lijkt het nog steeds of tien kleine kleuters in het water hebben geplast. Na de nodige zonuurtjes voor het bijkleuren van onze buiken hebben we de tuktuk driver van C&C gebeld omdat hij met keiharde muziek het achtbanenritje naar likonigarden met vijf mzungu’s wel aandurft. Daar hebben we de medicijnen voor Brenda’s klompvoet (veroorzaakt door een of ander insect en een spastische reactie van Brenda’s voet op dit insect) gehaald en zijn we doorgereden naar Amani. ’s Avonds hebben we gezellig met de nachtbewakers Michael en Daniel toast en Hollandse dropjes gegeten in het palmbomenhuisje. Michael en Daniel moeten steeds erg lachen om onze Nederlandse directheid, onze roepen om hulp bij het zien van mega-insecten en bij het horen van gegiegel ’s avonds in bed. (We hebben geen ramen, maar spijlen met horren, waardoor dit over het hele terrein te horen is en dus ook de bewakers kunnen meegenieten). Ik denk dat deze meligheid ’s avonds wordt veroorzaakt doordat we overdag zulke serieuze dingen meemaken en met ons serieuze project bezig zijn, waardoor ook de nodige grappen moeten worden gemaakt door onder andere ‘moppentapper’ Eva om alles beter te kunnen relativeren.

Het is om een of andere reden elke avond raak en dat zorgt ervoor dat we zondag aardig vermoeid waren, na steeds korte nachtjes slaap door het late slapen en het vroege opstaan. Na de kerk, waar ik zo nog even uitgebreid op in zal gaan, want dat wíl je gewoon echt hebben meegemaakt als je hier bent, hebben we daarom wat uurtjes bij geslapen onder de schaduw van de palmbomen.
We zijn naar de kerk van Dr Collins geweest. Dr Collins was zelf helaas erg druk met patiënten in de clinic dus zijn we met zijn familie geweest. Nou en ook deze ervaring was er weer een waar je eigenlijk echt had moeten bijzijn om te kunnen voorstellen hoe het is. Swingende mensen, kindjes die ontzettend toegewijd zingen en dansen (en staren naar mzungu’s), schreeuwende pastoors en een ontvangst alsof we koninginnen waren geven een kleine omschrijving. Al deze enorme uitingen van gevoel werden versterkt door de eerste verfrissende tropische regenbui, waar serieus in 3 minuten water valt wat bij ons in een gemiddelde herfstmaand nog niet eens valt. Na deze ervaring werden we nog ontvangen in de het kantoor van de pastoor om zijn familie te leren kennen. Ik vind het even tussendoor eigenlijk bizar om te merken wat voor ‘status’ wij hebben, (check ontvangst met klappende en zwaaiende mensen, het worden uitgenodigd bij de pastoor, kinderen/mensen die mzungu roepen) en dat waarschijnlijk alleen omdat we blank zijn. Ik voel me er soms een beetje ongemakkelijk bij, omdat ik me juíst hier zo besef dat we eigenlijk allemaal gewoon mensen zijn en niemand beter of slechter is door het hebben van meer of minder geld, laat staan dat je anders bent om je huidskleur. Toch ben ik natuurlijk heel dankbaar en blij met dat mensen zo blij zijn om je te zien en bedenk ik me ook dat het hier ‘cultuur’ is en dat ik niet alleen vanuit mijn eigen normen en waarden hier naar moet kijken. Daarom hebben we ook hartelijk de uitnodiging om bij de pastoor en zijn vrouw en kinderen te komen eten, samen met doctor Collins aangenomen.

Zondagmiddag na de kerk (o dit klinkt zo heerlijk Christelijk: ) hebben we nog een wandeling gemaakt naar een ‘winkeltje’ in de buurt bij Amani. Wicliff haalt daar ook onze boodschappen, dus wij wilden wel eens zien waar onze 2 pakken colgate (tandpasta) vandaan kwamen. Om bij het winkeltje te komen moet je midden door de community (ook wel sloppenwijkje) heen dus al snel hadden we 20 kindjes om ons heen staan die ons wel konden vertellen waar we heen moesten, ons haar wilden doen (net zoals zij het hebben, dus ontzettend strak achterover in strakke vlechtjes, dus ik hoop dat ik nog haar over heb als ik thuis ben) en ontzettend hard moesten lachen toen we pirouettes gingen draaien, maar we vervolgens we een hele dansklas konden beginnen. We hebben afgesproken om nog een keer thee te drinken bij Miriam (nouja, thee drínken, ik hoop dat ik het dan wel door mn keel krijg, maar daarover later meer), de mevrouw van het winkeltje die het ontzettend leuk vond om mzungu’s in het wijkje te zien, omdat meestal Wicliff, of een van de andere bewakers, de boodschappen doet.

Maandagochtend weer vroeg op om naar Happy Rock (het weeshuis) te gaan. Omdat dit ‘om de hoek’ is, besloten we om te gaan lopen. Na een tochtje met loslopende loeiende koeien en zwangere geiten (en ook al bevallen geiten, zó schattig!) aangekomen bij Happy Rock alle (ongeveer 40) kindjes leren kennen. Zowel Dr Collins, als Martha, als Charlotte&Claudia en de moeder van Eva’s vriendje hadden al heel veel leuke verhalen verteld over Happy Rock. Ik was erg benieuwd, aan de ene kant had ik heel veel zin om even geen ‘nare dingen’ te zien zoals in de clinic vaak het geval is, maar om gewoon even lekker te kunnen kroelen met de kindjes. Aan de andere kant bedacht ik me wel dat al deze kindjes wel narigheid hebben meegemaakt omdat ze anders natuurlijk niet in Happy Rock wonen. Alle vrolijke verhalen bleken echter helemaal waar. Al de kindjes (van 0 tot 18) zijn zo blij om je te zien en willen ook allemaal kroelen, op schoot, ‘papegaaitje leef je nog zingen’ en 100 keer achter elkaar ‘hobbelpaard’ op schoot doen (ik heb nu serieus spierpijn in mn benen van hobbelpaard, maargoed dat is niet meer benoemenswaardig als kanker, HIV en malaria, je om de oren vliegen) en na de 99 ste keer ben ik een rondje gaan lopen omdat anders de rij van kindjes-die-hobbelpaard-willen-doen bestond uit 30 kindjes (de 10 andere waren daar als ‘te oud’ voor) die allemaal nog ‘een laatste keer willen’. Na een heerlijke kroel met de kindjes ochtend kregen we van Yuna nog een kopje thee aangeboden (Yuna is de ‘moeder’ van al deze 40 kindjes). Ik had al eerder ‘no, thank you gezegd, omdat thee het laatste is waar ik aan moet denken in 35 graden hitte. Ik werd wel een beetje vreemd aangekeken en toen bedacht ik me opeens dat het wel eens niet netjes kan zijn om iets te weigeren, maargoed, dat heeft Eva ruimschoots goed gemaakt met haar‘Yes that would be very nice’, en zaten we drie minuten later alledrie aan een gloeiendhete, überzoete met houdbare melk kop thee. Very nice Eva.. Nadat Eva met haar stalen pokerface de thee had opgedronken, waren Brenda en ik nog geen drie nipjes verder en hebben we in een onbewaakt moment (en dat is moeilijk met 40 kindjes), de plantjes in het droge klimaat een handje geholpen (en ja ik besef het me écht, in Afrika gooi je niks weg, maar als geen van de 40 kindjes de thee wil opdrinken kan je je misschien een voorstelling maken van hoe lekker de thee is hier).

’s Middags werden we opgehaald door Tony en Patrick (Tony is een houtbewerker die alle borden voor Amani Acre heeft gemaakt en Patrick ‘the safariguy’ die ons vast en zeker een safari wil aansmeren) om naar de Handcraft Woodmarket, net buiten Mombasa, te gaan. Tony was al eens eerder bij ons langs geweest op het terrein van Amani en toen wij zo enthousiast waren, wilde hij ons graag laten zien hoe al zijn spullen gemaakt werden (en vast ook wel omdat hij meende goede klanten te zien, zo hé ik word al minder naïef ;-)). We hebben een ontzettend leuke middag gehad en het is heel bijzonder om te zien hoe uit een stuk boom de mooiste houtwerken worden gemaakt.

Nou en toen teruggehaast naar Amani, omdat dr Collins ons om half 7 zou ophalen om bij de pastoor te gaan eten. We hadden zelf al kunnen bedenken dat haasten in Afrika natuurlijk nooit nodig is, want half 7 werd 7 uur, en uiteindelijk zaten we om 8 uur aan een heerlijk Afrikaanse maaltijd, met Afrikaanse kip, een of ander stoofpotje, rijst, Afrikaanse groente waar ik de naam niet van weet en een soort van aardappeltjes. Heerlijk gegeten na deze drukke, maar ontzettend leuke dag en zo dankbaar dat deze mensen zoveel willen geven, hoewel zelfs de ‘rijke’ pastoor in een voor ons zeer bescheiden ‘huisje’ woont.

’s Avonds uitgeput onder ons muskietennetje gekropen om de volgende ochtend alweer vroeg naar de clinic te gaan en de week ‘observeren’ voor ons project af te sluiten. Na een ochtend injecteren en wonden schoonmaken zijn we ’s middags actief begonnen om de definitieve planning voor ons project te maken en te bespreken met dr Collins. Omdat we nog zoveel willen doen en zien (safari, Kilimanjaro, trip naar eiland Lamu, bezoekjes aan Happy Rock, Ukunda beach, bezoeken van Public Hospital en andere clinics, af en toe naar town voor boodschappen en internetbezoekjes, sinterklaas vieren met dr Collins en familie, Annet ontmoeten, Martha’s verjaardag vieren etc) is het fijn om een strak plan te hebben voor het project, ‘STOP FEEDING HIV’. Dr Collins is erg enthousiast en weet gelukkig al heel veel over onze research om bij HIV positieve vrouwen tóch exclusief borstvoeding te adviseren om andere ziekten te beperken en ook de HIV transmissie kans van moeder op kind terug te dringen. Omdat uit onze research blijkt dat veel vrouwen dit advies niet (volledig) opvolgen en ook dr collins dit bevestigd, gaan we ons daarom nu voornamelijk richten op wat (HIV) positieve vrouwen beweegt om te kiezen voor bepaalde voeding, om de resultaten van dit kleine onderzoekje vervolgens aan dr Collins en medezorgverleners van de clinic te presenteren om zo op deze beweegredenen in te kunnen spelen.